Van Gogh en Munch: onlosmakelijk verbonden, of slechts tijdgenoten?

Door Rosanne Boermans

Dat het werk en de levens van Edvard Munch (1863-1944) en Vincent van Gogh (1853-1890) nauw verwant zouden zijn, is geen baanbrekend idee. In 1899 schreef de kunstverzamelaar en -criticus Julius Meier-Graefe hier al over in zijn Beiträge zu einer modernen Aesthetik. De samenstellers van de inmiddels afgelopen tentoonstelling Munch : Van Gogh spreken over een ‘axioma’; een hoogdravend, maar geen uniek statement. Maar is dat inderdaad het geval? Zijn er onmiskenbare parallellen tussen beide kunstenaars of is het allemaal in the eye of the beholder?

Wie de tentoonstelling betreedt ziet al snel wat men ‘het eerste meesterwerk’ van de twee kunstenaars noemt: Ochtend door Munch geschilderd in 1884 en De aardappeleters een jaar later door Van Gogh. Op het eerste gezicht zijn beide werken een verschil van dag en nacht – letterlijk; Munch schildert een ochtendscène in pastelkleuren, Van Gogh een diner in donkergroen. Op het tweede gezicht zijn er meer verschillen, en niet in de laatste plaats de schilderstijl. Munchs meisje klopt van top tot (blote) teen, terwijl Van Goghs figuren bijna karikaturaal lijken. Hoe zit dat dan met dat axioma? Dat zit ‘m precies in die blote teen. Beide schilders geven de werkelijkheid van de kleine lieden onverbloemd weer: de blootheid, de vuile handen en voeten, de onverzorgdheid… Kortom, de armoede.

En dat was nogal een contrast met de geldende norm van die tijd. Lees verder

Stefan Sagmeister: een ontwerper met een idee

Door Martijn C. Nieuwenhuis

Als ik je vraag: noem eens twee wereldberoemde grafisch ontwerpers. Wat zeg jij dan? Precies. Niet veel waarschijnlijk. Dat is toch gek? Je vergeet weleens dat alles wat je ziet ontworpen is door, in essentie, een grafisch georiënteerde ontwerper. Ik loop nu zo’n twintig jaar tegen allerlei soorten ontwerpers aan en ik denk dat je ze in drie typen kan indelen.

Ten eerste heb je de technisch begaafde ontwerpers. Ze zijn handig met grafische software. Deze groep is ideaal voor het uitwerken van bestaande, vooropgezette designs van apps, tijdschriften, boeken, websites en allerlei andere middelen. De tweede groep is de ontwerper met het goede oog. Deze ontwerpers zien de dingen anders, iets wat jaren training vergt. Ze weten precies waar wat moet staan, hoe groot iets moet zijn, welke kleuren, lettertypes en beelden samen een meerwaarde hebben. Ze kunnen een nieuwe stijl neerzetten en alles wat ze maken is mooi.

De laatste groep zijn de ontwerpers met een idee. Deze ontwerpers zijn niet alleen technisch zeer begaafd maar aan alles wat ze doen ligt een (uniek) idee ten grondslag. Een idee dat het grafisch middel kan ontstijgen en mensen in beweging zet. Van deze groep zijn er niet veel. Lees verder