In het kader van onze recent herziene uitgave ART-History, Hofcultuur (2016) blogt LAMBO de serie Intriges aan het hof.

Door Marita Vervoort

Koninklijke, keizerlijke, hertogelijke en nog veel meer hoven zijn er altijd en overal geweest, al ruim vóór het begin van onze huidige jaartelling. Denk maar eens aan het hof van de oude Farao’s in Egypte (ca. 3000 v.C.) of de hoven van de Mayaculturen in Zuid-Amerika (ca. 2000 v.C .– ca. 900 n.C.).  Véél is erover geschreven en er is ook veel wetenschappelijk onderzoek naar verricht, omdat macht en hoe daarmee omgesprongen werd en wordt natuurlijk altijd tot de verbeelding is blijven spreken. En altijd is het zo geweest dat er – vanzelfsprekend om zo lang mogelijk aan de macht te kunnen blijven – allerlei intriges aan de hoven waren (en soms nog steeds zijn). LAMBO heeft er een prachtige uitgave over: ART-History, Hofcultuur in de 16^e en 17^e eeuw, waarin na een aanloop vanaf de 14^e eeuw met name de Italiaanse en Franse hoven uitgebreid aan bod komen. Het aardige is nu dat al deze verwikkelingen aan het hof ons steeds – tot in de huidige tijd – zijn blijven interesseren, en dat we met onze moderne middelen, zoals historische romans en films, de illusie kunnen opwekken dat we er echt bij zijn en meekijken met wat er toen speelde.

Keizer YongZheng

Keizerin Xiao Sheng Xian

Maar verrassenderwijs beginnen we deel 1 van deze maandelijkse ‘LAMBO blogt’-vervolgserie Intriges aan het hof met het Chinese hof van begin 18^e eeuw. Op Netflix is hier momenteel een goed voorbeeld van te zien: de prachtig aangeklede 6-delige serie Empresses in the Palace. Geweldige kostuums, authentieke antieke interieurs, you name it! De uitsluitend Chinese acteurs die Chinees spreken (Nederlands ondertiteld) maken de serie nog authentieker. China was destijds – eind 17^e, begin 18^e eeuw – evenals nu, een zeer groot keizerrijk met veel grenzen die aan alle kanten bewaakt moesten worden tegen invallen van buitenaf, voornamelijk van Mongoolse zijde.

In 1722 staat de oude keizer Kangxi uit de Qing Dynastie op het punt van overlijden en wijst een van zijn 24 overlevende zoons, YongZheng, als opvolger aan. Volgens sommige geschiedschrijvers komt YongZheng overigens door manipulatie aan de macht, hetgeen in die tijd niet ongewoon is. Er is grote concurrentie tussen de 24 overlevende zoons van de keizerin, van diverse gemalinnen, van alle verschillende concubines uit de Keizerlijke Harem met allemaal weer een andere Clan-achterban. Onder al die zoons (allemaal potentiële troonopvolgers en elkaars halfbroers) is er ook een groot verschil in geschiktheid, intelligentie, en steun onder het paleispersoneel.

Keizer YongZheng die een offer brengt aan de God van de Landbouw

En dan begint het hele verhaal van voren af aan. Er woedt een hevige strijd om de aandacht van Keizer YongZheng tussen al die verschillende gemalinnen, Keizerlijke Haremdames en concubines, waarbij geen middel geschuwd wordt om het gewenste doel te bereiken: de Keizer een zoon te schenken die dan hopelijk troonopvolger wordt. Het is echter een wrede wereld aan het hof: op allerlei manieren proberen de haremdames bij elkaar miskramen op te wekken om zelf verzekerd te zijn van de geboorte aan hun eigen (mogelijke) troonopvolger en zo uiteindelijk de ultieme functie van Keizerin en vervolgens Keizerin-Moeder te bereiken. Het is een ware krachttoer om een voldragen zwangerschap te volbrengen. Maar zelfs als dat lukt wordt er niet geschroomd te proberen een keizerlijk borelingske van het leven te beroven… Kortom: intriges, verraad, roddel en achterklap om de Keizer te overtuigen van de ontrouw van mede-concubines; wrede straffen, verbanning, bevelen voor zelfdoding door de Keizer zelf uitgedeeld: niets menselijks is de hovelingen vreemd. Om een goede indruk te krijgen van hofintriges in het oude China: kijken naar Empresses in the Palace! Ook The Last Emperor (1987), een biografisch-historische drama, is in dit verband zeer de moeite van het bekijken waard. Het verhaal gaat over het leven van Aixinjueluo Puyi, de laatste Keizer van China. Het scenario is mede gebaseerd op diens eigen autobiografie. Het was de eerste film waarvoor de regering van de Volksrepubliek China toestemming gaf om opnames te maken in de Verboden Stad.