Door Bert Boermans

Tegen het einde van dit jaar kunt u in de nieuwe sprinters van NS stappen. Ze worden geleverd door een Zwitsers bedrijf, maar dit keer begeleidt NS de bouw veel intensiever dan eerder met de Fyra. Het nieuwe treinstel heet ‘Flirt’, een vrolijke, uitnodigende naam, met midden in het gangpad een decoratie, waarbij de ontwerpers zich door een schilderij van Mondriaan hebben laten inspireren. Zo krijg je niet alleen van de naam van de trein een goed gevoel, maar ook van het interieur.

Mocht je niet meteen doorhebben wie hun inspiratiebron was, dan helpen de makers je een handje: het staat erop. Het uitgangspunt voor de wanddecoratie is de Victory Boogiewoogie van Mondriaan. Ook de decoratie van de doorzichtige schermen van het treinstel verwijst met zijn horizontale en verticale lijnen en schijnbaar willekeurige verdeling van geometrische vormen naar vroeger werk van Mondriaan.

Piet Mondriaan, Victory Boogiewoogie (1944)

Mondriaan schilderde zijn Victory Boogiewoogie in New York, waar hij in de oorlog naartoe was gevlucht, ver weg van de nazi’s die Europa hadden bezet en niets van moderne kunst moesten hebben. Dat verbrandden ze liever, of boden ze te koop aan. De vormgevers van de Flirt hebben de elementen waarmee het schilderij is opgebouwd op een andere manier dan Mondriaan over het beeldblad verdeeld. Daarbij hebben ze aan de strenge horizontale en verticale lijnen van Mondriaan vastgehouden. Ik vraag me af wat de schilder ervan gevonden zou hebben, want de balans tussen de verticale en horizontale lijnen, “tussen het mannelijke en het vrouwelijke”, zoals hij zelf zei, luisterde volgens hem erg nauw. Hij was bij zijn laatste schilderijen druk in de weer met schilderstape, die hij ook beschilderde, om schuivend en plakkend de juiste compositie te vinden. Het schilderij was nog niet af toen Mondriaan overleed.

De ontwerpers hebben aan hun inspiratiebron nog iets grappigs toegevoegd: silhouetten in tweetallen. Zijn het boogiewoogie-dansende stelletjes of toch misschien mensen die elk een andere kant op willen, een verwijzing naar reizigers’ scheidende wegen?

Achter de versierde halfronde wand zit het toilet, niet zomaar een toilet, maar een dat geschikt is voor rolstoelers. Vandaar de royale uitvoering. Door zijn strakke functionele vormgeving oogt het licht en modern. Binnen verwijst de windmolen heel toepasselijk naar windenergie. Onderaan naast de toiletpot hebben de vormgevers een hekje aangebracht dat ervoor moet zorgen dat het strak gestileerde gras erachter blijft.

De Flirt is bedoeld als oplossing voor de huidige veel te volle sta-treinen en maakt die bedoeling hopelijk waar. Mocht dat niet lukken, dan lijkt het me toch nog heerlijk om hierin te kunnen reizen – zelfs als er alleen nog staanplaatsen zijn.