Door Julie Hengeveld

Charley Toorop, Negers in Rotterdam (1926). 103 x 134 cm.

Charley Toorop portretteert twee mannen in de haven van Rotterdam, een naakt van Jan Sluyters, een Christus met Doornenkroon van Dolf Henkes, misschien al jaren ondersteboven in een kast, een boekwerk van de West-Indische Compagnie uit 1634, een tentoonstelling met kunstwerken door Koningin Wilhelmina gemaakt, een half vliegtuig, een grootse overzichtstentoonstelling met 100 jaar Curaçaose kunst en een daarop volgende overstroming, een Isaac Israels, een tentoonstelling met werken van Vincent van Gogh(!), Carel Willinks De kluizenaar, etsen uit het Rijksmuseum in Amsterdam, een langdurige warme vriendschap met museumdirecteur Willem Sandberg, een afgekeurd beeld van Manuel Piar, foto’s van de verwoestingen door de Grote Orkaan in 1877, urnen van indianen, muggen-, schelpen-, stenen-, vlinder- en vogelverzamelingen, een pince-nez van…. Van wie eigenlijk…?

Waar moet ik beginnen?

De Grot van Ali Baba waar ik het over heb is het Curaçaosch Museum aan de Van Leeuwenhoekstraat z/n. Het museum bevindt zich sinds 7 maart 1948 in een voormalig quarantainegebouw voor Gele Koortslijders aan de zuidwestzijde van het eiland. De ruïne werd ten behoeve van het allereerste echte museum van Curaçao door architect Henk Werner grondig onder handen genomen. Zo werd de hoofdingang naar de zijkant geplaatst, werd het souterrain uitgegraven met vertrekken voor lezingen en ontstonden op de eerste verdieping vier ruime zalen. Het gebouw is op de wind gebouwd.

Als kunsthistorica en als bestuurslid van het Curaçaosch Museum stuit ik sinds ongeveer twee jaar op de ene na de andere ware schat in de depots van het museum. Een onontsloten collectie, in vergetelheid geraakte schilderijen, tekeningen, grafiek, andere objecten… En dan de werken in de ‘Meesterzaal’. Zijn die allemaal in het museum achter gebleven na de wel heel opvallende openingstentoonstelling? Betreffen het schenkingen? Door wie dan? En hoe komt een Carel Willink op Curaçao terecht en waarom werd dit werk onterecht De Prediker genoemd? En op welke manier is een zelfportret van Edgar Fernhout in 1948 in het museum beland? Waar komen de werken überhaupt vandaan?

Interessant te lezen zijn de contacten tussen de regenten van het museum, de Curaçaose kunstenaars en wereldberoemde tijdgenoten als Oskar Kokoschka en Ossip Zadkine. Ook is het boeiend te zien dat Nederlandse kunstenaars en schrijvers die een tijd op Curaçao verbleven eenmaal terug in Nederland Curaçaose taferelen laten terugkeren in hun werk; zo geïnspireerd waren zij door wat ze op het eiland hadden meegemaakt en gezien. Het wordt ‘de ziekte die Curaçao heet’ genoemd.

De ‘vermeende Van Gogh’ van het Curaçaosch Museum (jaartal onbekend). 130 x 97 cm.

Ik stuitte op ongedocumenteerde schilderijen en op een dossier met niet-gedigitaliseerde privécorrespondenties van de periode 1944-1953. Ik vond en vind foto’s van openingen door en bezoeken van het Koninklijk Huis. Ik ben op zoek naar de maker van een schilderij dat wij ‘onze vermeende Van Gogh’ noemen. De signatuur is nog niet herkend… U begrijpt dat ik het museum en de beschrijving van zijn collectie beschouw als een levenslange klus waar ik enorm opgetogen van word.

De (nog) onbekende signatuur van de ‘vermeende Van Gogh’.

Julie Hengeveld is geboren in Melbourne, Australië, en groeide op in Arnhem en Curaçao. Na haar vwo studeerde ze kunst- en architectuurgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Na haar studie werkte ze bij verschillende galerieën en musea, gaf ze als kunsthistorica lezingen, rondleidingen en stadswandelingen, en werkte ze als docent geschiedenis op verschillende middelbare scholen op de Nederlandse Antillen. Sinds 2014 is ze als bestuurslid verbonden aan het Curaçaosch Museum, waar zij informatie over de tentoongestelde en nog verborgen kunstwerken onderzoekt en in kaart brengt.