Door Julie Hengeveld

Wat mij intrigeert zijn de vaak vele verschillende verblijfplaatsen van kunstwerken. In catalogi zijn soms ellenlange lijsten van wisselende eigenaren en reizende tentoonstellingen bij de beschrijvingen van kunstwerken toegevoegd. Ze getuigen van een bloeiende kunsthandel en zeggen vaak iets over de populariteit, kwaliteit en/of waarde van een kunstwerk.

Vermeende Isaac Israëls, Café-interieur-restaurant (jaartal onbekend).

Vorige week stond de media bol van twee teruggevonden schilderijen: Café-interieur-restaurant van Isaac Israëls en Paarden in schuur van Wouterus Verschuur. De werken werden vorige week na zeventien jaar bij toeval teruggevonden in een loods in Leeuwarden. De twee schilderijen werden met vijf andere schilderijen in 1999 buitgemaakt bij een gewelddadige roofoverval. De werken zijn weer in het bezit van de rechtmatige eigenaren, maar nu blijkt de Isaac Israëls volgens experts een vervalsing te zijn. Ik was blij te horen dat de eigenaren desalniettemin toch erg blij zijn met de teruggave.

Isaac Israëls, Reguliersgracht (jaartal onbekend), in het bezit van het Curaçaosch Museum.

Signatuur Israëls, Reguliersgracht.

Toevallig ben ik nu net bezig met een herkomstonderzoek van een Isaac Israëls in het bezit van het Curaçaosch Museum. Het werk is niet gedateerd, wel gesigneerd. Het bevindt zich in de Meesterzaal en is door kunsthandel Sotheby’s in 2011 als een ‘echte’ Israëls getaxeerd. Met de vondst van een dossier met brieven, artikelen en tentoonstellingscatalogi van de jaren 1944-1953 wordt meer duidelijk over de herkomst van dit schilderij in de Meesterzaal.

In 1951 werd een tentoonstelling in het drie jaar daarvoor geopende Curaçaosch Museum georganiseerd. De tentoonstellingen uit deze beginjaren van het museum laten vooral verzamelingen zien uit collecties van Curaçaose families. Vele stukken, soms hele collecties, zijn geschonken aan het toen enige museum op het eiland. De Israëls in de Meesterzaal is zo’n schenking geweest.

De tentoonstelling bestond uit schilderijen uit de collectie van Dr. M. Alvares Correa en Mevr. De Wed. R. Alvares Correa-Penso. De verzameling bevatte voornamelijk navolgers van de Haagse School, hoofdzakelijk vertegenwoordigd door Isaac Israëls en Willem Witsen. Het ging om 29(!) werken van Isaac Israëls en 16 werken (waaronder ook etsen) van Willem Witsen. In het gevonden dossier bevindt zich een catalogus in brochurevorm, zonder afbeeldingen. Een lokale krant geeft wat meer informatie over de verzameling: “Vooral van Isaac Israëls krijgen we op deze tentoonstelling een vrij volledig beeld: Zijn interesse voor de gewone mensen uit het leven, vooral vrouwen, zijn Indische tijd, met enkele levendige werkjes, zijn Breitneriaanse Reguliersgracht, zijn Londense tijd en neergang…” De Israëls in het museum is sinds 1951 getiteld Zwervers langs de gracht. Het is gesigneerd, maar ongedateerd. Met de vondst van de catalogus is nu bekend om welke gracht het gaat, namelijk de Reguliersgracht in Amsterdam, en wanneer en hoe het werk in de Meesterzaal is terecht gekomen. Nu nog uitzoeken in welk jaar het schilderij is vervaardigd.

Een uitgebreider artikel met onder meer achtergrondinformatie over de familie Alvares Correa zal binnenkort verschijnen in het Antilliaans Dagblad.