Door Bert Boermans

Sophia Roffel, titel onbekend

Dit schilderij is gemaakt door Sophia Roffel. Ik ken de titel van het schilderij niet, en missschien heeft het ook geen titel. Een titel geeft vaak informatie over de betekenis van een werk en die probeer ik nu zelf te achterhalen. Dat blijkt nog niet zo eenvoudig omdat dit opmerkelijke schilderij veel vragen oproept, maar geen antwoorden geeft.

Detail van achtergrondreliëf

Over de ondergrond bijvoorbeeld. Die laat een vaag onregelmatig patroon zien van Van Goghachtige draaiende cirkels. Heeft Sophia de ondergrond zelf geprepareerd, bijvoorbeeld met heel dikke verf en daar de draaiende cirkels in getrokken? Of is het soms een stuk behangpapier met een dergelijk reliëf? De draaiende vormen dragen in elk geval bij aan het raadselachtige van het schilderij. De structuur van de ondergrond loopt niet door onder de voorstelling van het huis, en ook niet overal tot het kader van het schilderij. Onder het huisje zit een andere, wat vage en grijzige onderschildering. Er zit niets herkenbaars in die grijzige achtergrond; alleen wat abstracte vormen en structuren, waarover het blauwe huisje is geschilderd.

De voorstelling van het huisje zelf in het midden van het doek roept ook vragen op. Kijk bijvoorbeeld eens naar de keus voor het ronde raam boven de deur. Anders dan bij de andere ramen en de deur kijk je door dit raam in een zwart gat. Om dat raam heeft Sophia een cirkelvormig randje geschilderd. Daardoor valt het raam op en trekt het de aandacht. Daarbij gaat het een verbinding aan met het blauwe rondje in de witte achtergrond boven het huisje. Gewoon omdat dat rondje even groot is en dezelfde kleur heeft als de blauwe contour om het raam. Die beide rondjes zorgen voor spanning, mede in combinatie met het afgeronde vlak van de schoorsteen. Het kan ook zijn dat er bij het schilderen een druppeltje blauw op het schilderij is gevallen. Geen ramp want bij iedereen gaat er wel eens iets mis, ook bij de allergrootste meesters. Bekend is dat deze hun fouten dan overschilderden; verf is geduldig.

Opmerkelijk is ook de enorme blauwe schoorsteen op het dak. Bovendien valt de dakgoot op, die qua vorm tegengesteld is aan de puntgevel van het huis. Het randje onder langs het huis is misschien bedoeld als fundering, maar maakt het huis ook ontoegankelijk omdat het de vorm heeft van een gesloten hekje.

Kaart van het vestingstadje Bourtange, 1657.

En dan de hoekige vormen boven en naast het huisje. Net als het ronde raam en de dakgootranden zijn de meeste hoekige vormen boven en opzij van het huisje verdubbeld. Moeten dit de daken van achterliggende huizen voorstellen? Of staat het huisje in brand en zijn dit uitslaande vlammen, vereenvoudigd tot hoekige vormen die beter bij de stilering van de rest van het werk passen? Of zien we hier een explosie? Misschien zijn de vormen wel een verwijzing naar oude strategisch gelegen vestingstadjes

Onder de voorstelling van het huisje heeft Sophia een gele strook aangebracht, waarin postzegels te herkennen zijn. Onder sommige staat de naam van het verre buitenland waar ze vandaan komen, zoals ‘Romania’ en ‘Argentina’. Ook is er een rechthoekje van postzegelformaat dat lijkt op een klein briefkaartje. De rechthoekige afbeeldinkjes zijn allemaal een beetje onscherp, mogelijk door een halftransparant laagje over de postzegels en de gele strook. Intrigerend is het wel, die strook. Wat is de betekenis ervan en welke boodschap geven die postzegels?

Waarom zou Sophia dit allemaal zo hebben geschilderd? Zit er een bedoeling achter of heeft ze alles gevoelsmatig geschilderd? Voor antwoorden hierop heb ik Sophia Roffel ‘gegoogeld’. Google weet immers alles of kan je helpen bij je zoektocht. Zo kwam ik op haar website terecht en daar lees ik dat al haar kunstwerken op een intuïtieve manier ontstaan. De antwoorden op de vragen die haar werk oproept, mag iedereen zelf bedenken. En daar heb ik wel vrede mee.

Zie ook Sophia’s site.