Damien Hirst: filmstill uit het project Treasures of the Wreck of the Unbelievable, 2017.
Door Bert Boermans
De foto hierboven maakt deel uit van Treasures of the Wreck of the Unbelievable (Schatten uit het wrak van het ongelooflijke) van Damien Hirst. Over die megatentoonstelling heb je ongetwijfeld het een en ander gezien en gelezen. Het was een paar jaar stil rond Hirst, maar dit jaar overdondert hij ons met een schat aan kunstwerken op deze tentoonstelling in Venetië! Een megaproject compleet met een mythisch verhaal en foto’s van al het moois dat hij heeft ‘opgedoken’ uit de tropische zee.
Zou Hirst op zijn idee voor de tentoonstelling in Venetië zijn gekomen naar aanleiding van projecten van Jason deCaires Taylor? Deze kunstenaar is al jaren in tamelijke stilte op verschillende plekken bezig om kunstwerken in zee op te stellen in een soort onderwatermuseum. DeCaires Taylor inspireerde ons bij een hoofdstuk met het thema ‘water’ in Kunst-Actief deel 1 (onderbouw vmbo-gt). De info in dat hoofdstuk is gekoppeld aan een boeiende praktische opdracht.
De motieven van Jason deCaires Taylor zijn heel anders dan die van Damien Hirst. De eerste is begaan met de oceanen en wil een steentje bijdragen aan de verbetering van het onderwatermilieu. Damien Hirst maakt imponerende kunst voor de allerrijksten.
Het werk van beide kunstenaars heeft duidelijke relaties maar kent ook opmerkelijke verschillen, niet in de minste plaats wat betreft hun motivatie. DeCaires Taylor maakt zich zorgen over de koraalriffen. Net als alles wat mooi is, zijn de riffen erg kwetsbaar. Met name het toenemende toerisme zorgt voor problemen voor de onderwaternatuur. Om de aandacht af te leiden van de koraalriffen laat hij zijn kunst afzinken naar de bodem van de zee, zodat het daar verweerd en begroeid raakt. Het resultaat van dit proces zie je op de twee foto’s hierboven. Na jaren zit het kunstwerk vol koralen, behoort het tot het domein van de vissen die er leven en is het bovendien interessant voor duikende toeristen. Hoe dit er in de praktijk uitziet, zie je hier:
Damien Hirst: Mickey Mouse opgedoken, 2017
Hirst suggereert dat hij zo’n duiker is en op zijn tochten mooie schatten heeft opgedoken. Om zijn werk te bekijken hoef je echter geen duikbril op en zwemvliezen aan. Je kunt het met je schoenen aan zien en beleven in twee palazzo’s in Venetië. Daarna kun je genieten van een heerlijk Italiaans ijsje op een van de terrasjes die de stad rijk is.
In tegenstelling tot de bescheiden, ingetogen kunst van DeCaires Taylor is die van Hirst uitbundig. Hirst zorgt voor spektakel. Het ‘koraal’ op de bronzen, mythisch geïnspireerde werken en popartbeelden van Hirst is onderdeel van het werk en er door hem bewust in alle decoratieve pracht en praal op aangebracht. Waar DeCaires Taylor natuur en tijd hun werk laten doen nadat hij zijn werk heeft laten zinken, verzint Hirst een volledige geschiedenis voor de ‘opgedoken’ kunst en maakt zijn werken expres ouder en verweerder.
Afgezien van de vraag naar zijn bron van inspiratie confronteert Hirst je ook met de vraag: is dit kunst? Dezelfde vraag die Marcel Duchamp zo’n honderd jaar geleden opriep toen hij zijn Fountain wilde exposeren. Die werd toen geweigerd, werd bij het afval gezet en verdween. Dat zal met de kostbare kunst van Hirst waarschijnlijk niet gebeuren. Zal dat zijn weg vinden naar de paleizen van rijke Russen, Arabieren en Chinezen?
Damien Hirst: Hydra en Kali, 2017
Lambo blogt 