Door Julie Hengeveld
Het in een zwart doek gehulde standbeeld van generaal Robert E. Lee in Charlottesville, Verenigde Staten.
Standbeelden van ‘heldhaftige’ – meestal – mannen op publieke plaatsen boeten in aan populariteit. ‘Wat als de held een schurk wordt?’ kopte de Volkskrant afgelopen 19 augustus. Aanleiding van het artikel waren de rellen met een dode als gevolg in het stadje Charlottesville in de Verenigde Staten, die ontstonden na het besluit van het stadsbestuur een standbeeld van generaal Robert E. Lee (1807-1870), een bevelhebber uit de Amerikaanse burgeroorlog, weg te halen. Lee zou een voorstander zijn geweest van slavernij en een fel tegenstander van stemrecht voor de zwarte bevolking. Over het beeld werd als teken van rouw een zwart doek geworpen. Een rechter moet nu bepalen of het op zijn plek blijft staan of niet. En dan? Waar kan het beeld van een verguisd persoon naar toe?
Als je op internet de commentaren volgt dan lijkt een plaatsing in een historisch museum een geschikte optie, waarbij duidelijk op een tekstbordje moet worden beschreven dat de held ook schurk is geweest. Een aanvullende tekst op de sokkel verstomde in 2012 de commotie rond een beeld van gouverneur-generaal van de VOC Jan Pieterszoon Coen (1587-1629) in Hoorn. Coen wordt versmaad omdat hij duizenden inwoners van de Banda-eilanden liet doden om zijn monopolie op de handel in nootmuskaat te behouden.
Het Curaçaosch Museum had bijna een schenking van een standbeeld als een Lee of Coen in handen. Tot zes jaar geleden stond in de tuin van het Peter Stuyvesant College (PSC) op Curaçao een bronzen standbeeld van Peter Stuyvesant (1612-1672). Het beeld, vervaardigd door kunstenares Gertude Whitney-Vanderbilt (1875-1942), werd in 1944 bij de school door prinses Juliana onthuld. In 2011 moest het er weg, omdat een politieke partij had besloten het PSC te vernoemen naar een voormalig politicus en voormalig docent op die school: Alejandro Paula. Daarbij paste volgens de toenmalige minister van Onderwijs de naamswijziging van het PSC in het beleid om ‘de bevolking te leren zichzelf te aanvaarden, voor zichzelf te denken en de eigen cultuur meer te waarderen’.
De duistere kant van Peter Stuyvesant, onder andere directeur van de ABC-eilanden en directeur-generaal van Nieuw-Nederland, wordt in onze tijd meer en meer belicht. Zo zou hij fel antisemitisch zijn geweest en een voorstander van de slavernij. Hierover werd bij de onthulling in 1944 nog niet gesproken. In 1944 moest Peter Stuyvesant vooral kracht, onverzettelijkheid en vaderlandslievendheid in barre tijden (de Tweede Wereldoorlog) symboliseren. Het beeld werd door de Commissie tot oprichting van een standbeeld voor Gouverneur Stuyvesant aangeboden aan de toenmalige Gouverneur van Curaçao Piet Kasteel, die sprak over een tragisch uur van onze historie, ‘nu de duisternis van totalitaire tirannie een groot deel van het rijk schier ondoordringbaar bedekt’. Juist in die tijd sprak ‘deze grote Nederlander tot ons van moed en zelfvertrouwen’.
Het beeld, overigens een kopie van een bronzen Stuyvesant die op het Stuyvesant Square van New York staat, zou in 2011 ‘binnenkort’ worden verplaatst naar de tuin van het Curaçaosch Museum. Daar is het alleen nooit terechtgekomen.
Het beeld is sindsdien ‘verdwenen’.
De verdwijning blijft op het eiland de gemoederen bezighouden, want afgelopen september werd bekend dat de huidige minister van Onderwijs een onderzoek is gestart. Er is zelfs sprake van dat het openbaar ministerie zal worden ingeschakeld.
Afgelopen 6 oktober opende in het Tropenmuseum in Amsterdam de tentoonstelling Heden van het slavernijverleden. Het Tropenmuseum heeft als doel bezoekers te laten kennismaken met actuele erfenissen van slavernij en kolonialisme in Nederland. Op de website wordt vermeld dat de tentoonstelling in nauwe samenwerking met wetenschappers, activisten en artiesten ontstond: een tijdelijke tentoonstelling, discussieplatform en opmaat naar een nieuwe vaste presentatie over het koloniaal verleden. In deze tentoonstelling zou het beeld van Stuyvesant goed passen. Wie weet duikt hij hier wel op…
Lambo blogt 
Interessant om te lezen, de info is helemaal van deze tijd.
LikeGeliked door 1 persoon