Door de Dichtpietjes

Fantastisch nieuws: de Sint is weer in het land!
En aan dat thema is deze blog verwant.
Wij zijn de Dichtpietjes; dichten is onze baan
Daarom vroeg LAMBO of wij voor hen aan de slag wilden gaan:
Konden wij samen niet een mooi kunstwerkje produceren,
Waarvan men ook nog over de sinttraditie kon leren?
Zoiets is ons natuurlijk op het lijf geschreven,
Dus we zullen jullie een mooie dichtblog geven.
Dichten is voor ons het leukste wat er bestaat,
Vandaar dat deze blog ook over versjes gaat.
Want een uiterst belangrijk onderdeel van het hele feest,
Is altijd al het zingen voor de goedheiligman geweest.

Nicolaas schenkt goudklompen aan drie jonge vrouwen, zodat ze spoedig kunnen trouwen (ca. 1500)

Zestiende eeuw
Reeds in de zestiende eeuw ontstonden er liedjes voor Sint-Nicolaas.
Toen nog niet over mooie cadeaus en heerlijk snoepgoed (helaas),
Maar over wat hij allemaal aan goede daden had verricht.
Zo komt in meerdere liedjes dit aan het licht:
Hij hielp eens drie zussen uit de brand.
Zij moesten naam’lijk trouwen op stand
Maar hun geldgebrek gooide roet in het eten.
Gelukkig kwam die lieve Sint dat te weten.
Hij gaf zijn eigen geld, aan alle drie de meiden,
Zo konden ze toch vlug hun aanstaanden verblijden!

Zeventiende eeuw
Deze geschiedenis bracht (mogelijk) heel wat teweeg;
Misschien zorgde dit dat Sint deze reputatie kreeg:
Vanaf de zeventiende eeuw kregen de liedjes nieuwe thematiek;
Naast wonderen en goede daden ontstond een soort liefdesrubriek.
De Sint werd aangeroepen als de ideale matchmaker!
Vrijgezelle dames, over het vinden van een partner onzeker,
Schreven in hun wanhoop liedjes aan de Sint
(Waarbij je meer en minder expliciete versies vindt).
Een radeloze jongedame zong bijvoorbeeld hard:
“Ik kreeg mooie dingen, maar blijf zitten met één smart!
Leuk en aardig, die oorbellen en kanten zakdoek,
Maar een lekkere vent, daarnaar ben ik echt op zoek!”
Door deze liedjes weten we dat veel gewoontes die nu nog bestaan
Al eeuwen gezellig met het vijf-decemberfeest hand in hand gaan.
Zo werden er blijkbaar al cadeaus rondgedeeld
(Ook als je veel liever een vrijer had gewild)
En werd er al volop sinterklaassnoepgoed gegeten
(Chocola biedt altijd troost als je pech hebt bij het daten).
U kent die lekkere speculaaspoppen wel, nemen wij aan?
Dat zijn nou bij uitstek koeken die al tot deze tijd teruggaan!
Een speculaaspop stond toen onder de naam ‘vrijer’ bekend,
Want dat ontving een meisje van een haar beminnende vent
Als teken dat hij haar wel zag zitten
En graag eens bij haar zou willen pitten.

Richard Brakenburgh: Het Sint-Nicolaasfeest (ca. 1700), waarop hij zich over decadentie verwondert)

Achttiende eeuw
Het idee van Sint als Cupido bleef populair,
Maar sommige liedjes werden wel extreem vulgair.
Daardoor ontstond er een heel nieuwe trend,
Want men vond het sintfeest veel te decadent.
Het ging slechts om cadeaus, snoep, oppervlakkig verlangen
Dus begon men ook met een geheel nieuw soort gezangen.
Er kwamen liederen met een moraal:
Oppervlakkigheid was de grote kwaal.
We moesten weer meer focussen op vroom- en barmhartigheid
Juist voor naastenliefde was het sintfestijn een goede tijd.

In 1850 verscheen het boek van Jan Schenkman, en daar is dit de titelpagina van.

Negentiende eeuw
Pas vanaf de negentiende eeuw ging men de liedjes opschrijven
(Eerder moesten liedjes via de orale traditie beklijven).
In 1850 is het Jan Schenkman als eerste gelukt:
Zijn boek vol sintliederen werd uitgegeven en gedrukt.
Hij zette hierin reeds bestaande liedjes bij elkaar
Maar met alleen alles opsommen was hij nog niet klaar!
Naast verzamelen had hij nog wat meer talenten:
Hij verzon namelijk ook nieuwe elementen.
Zie ginds komt de stoomboot is bijvoorbeeld in die tijd aan zijn brein ontsproten
En hiermee heeft hij achteraf toch wel wat mensen voor het hoofd gestoten
Zwarte Piet betreedt hierin voor de eerste keer het toneel
Dat was toen nog geen probleem (dat is vooral actueel).
Ook het reizen per stoomboot is bedacht door Schenkman,
Ja, hij was nogal een creatieveling, die beste Jan!
Veel liedjes zijn rond die tijd bedacht of opgeschreven,
En zijn sindsdien altijd even populair gebleven.
Liedjes als Sinterklaas kapoentje of O, kom maar eens kijken
Mogen al eeuwen ons cultureel erfgoed verrijken.

De eenentwintigste eeuw
Het zingen voor de Sint gebeurt zoals je hebt gezien al eeuwenlang
Dus geef je deze weken vooral over aan traditioneel gezang.
Want zoals iedereen eigenlijk ook wel weet:
Je schoen zetten is zonder liedje niet compleet.
En voor eenieder die van een romantische kerst wil genieten,
Luister maar eens goed naar de tip van deze twee Dichtpieten:
Denk dit jaar nou eens niet louter materieel,
Maar wat is in het leven nou écht essentieel?
Luister eens goed naar je diepste verlangen
En verblijd Sint met je liefdesgezangen.
Zing dit jaar dus maar niet om koek (of gard),
Want hij kan je helpen met j’ eenzaam hart
Het moeilijkste heeft Sint immers al klaarstaan: het witte paard,
Dus die prins of prinses is een klusje dat hij ook zo heeft geklaard!

Over de Dichtpietjes
De Dichtpietjes staan graag voor jou paraat
Als het dichten jou niet zo goed afgaat.
Heb jij geen tijd of zin ’n sinterklaasgedicht te fabriceren?
De Dichtpietjes zullen met liefde iets moois voor jou creëren!
Moet jij iets schrijven voor je oom, kind of nieuwe vlam?
Kijk dan maar eens op onze website of Instagram.